Ayı trendini tanımaq üçün müxtəlif texniki göstəricilər və təhlil vasitələrindən istifadə etmək mümkündür. Bu göstəricilər, qiymətlərin aşağıya enəcəyini və bazarın bearish olduğunu göstərən əlamətləri müəyyən edir.
a) Hərəkətli orta (Moving Averages)
Hərəkətli ortalar, bazar qiymətlərinin istiqamətini izləmək üçün geniş istifadə olunur. Ayı trendində, qısa müddətli hərəkətli orta uzun müddətli hərəkətli ortadan aşağıya doğru keçir. Bu, satışların artdığına və qiymətlərin daha da düşəcəyinə işarə edir.
- Qısa müddətli hərəkətli orta: Qısa müddətli hərəkətli ortalar (məsələn, 50 günlük hərəkətli orta) qiymətlərin yaxın tarixdəki dəyişikliklərini izləyir.
- Uzun müddətli hərəkətli orta: Uzun müddətli hərəkətli ortalar (məsələn, 200 günlük hərəkətli orta) daha uzun müddətli bazar tendensiyalarını əks etdirir.
Ayı trendində qısa müddətli hərəkətli orta uzun müddətli hərəkətli ortadan aşağıya doğru kəsildikdə, bu, ayı trendinin başladığını göstərən bir siqnal ola bilər.
b) RSI (Relative Strength Index)
RSI, qiymətlərin nə qədər yüksəldiyini və ya düşdüyünü göstərən bir göstəricidir. RSI 70-dən yuxarı olduqda, bazar “overbought” (çox alınıb) sayılır, yəni qiymətlər çox yüksəkdir və tənəzzül ola bilər. RSI 30-dan aşağı olduqda isə bazar “oversold” (çox satılıb) sayılır və qiymətlərin yaxın zamanda yüksəlməsi gözlənilə bilər.
Ayı trendində, RSI-nin 70-i keçməsi və sonra 30-a yaxınlaşması qiymətlərin aşağı düşdüyünü göstərir. Bu, investorlar üçün əhəmiyyətli bir bearish göstəricidir.
c) MACD (Moving Average Convergence Divergence)
MACD, iki hərəkətli ortanın arasındakı fərqi ölçür və qiymət hərəkətlərinin mövqeyini izləyir. MACD xətti siqnal xətti ilə kəsişdiyi zaman, bu, ayı trendinin siqnalıdır.
- MACD xətti siqnal xəttinin altına düşdükdə, bu, ayı trendinin başladığını göstərir.
- MACD xətti yuxarıya doğru keçdikdə, bazar bullish (yüksələn) trendə keçə bilər.
d) Bollinger Bands
Bollinger Bands, qiymətlərin yayılmasını izləyən bir vasitədir. Bu göstərici, qiymətlərin müəyyən bir səviyyəni keçib-keçmədiyini müəyyən etməyə kömək edir. Ayı trendində, qiymətlər Bollinger Bands-in alt sərhədindən aşağı düşərsə, bu, bazarda aşağı yönlü hərəkətlərin davam edəcəyini göstərə bilər.
e) Ticarət həcmi (Volume)
Ticarət həcmi, bazarda ticarət edilən aktivlərin sayını göstərir. Ayı trendi zamanı, qiymətlər düşərkən ticarət həcminin artması, satışların gücləndiyini göstərir. Bu vəziyyət, daha çox investorun qorxu hissi ilə bazardan çıxmağa başladığını və qiymətlərin aşağıya düşməsinin davam edəcəyini işarə edir.
f) Dəstək və müqavimət səviyyələri
Bazarların aşağı doğru hərəkət etdiyi zaman, əvvəlki dəstək səviyyələri müqavimət səviyyələrinə çevrilir. Ayı trendində, qiymətlər əvvəlki dəstək səviyyəsini keçərək aşağıya enərsə, bu, trendin davam edəcəyini və qiymətlərin daha da aşağı düşəcəyini göstərə bilər.
3. Ayı trendinin psixoloji aspektləri
Ayı trendləri, bazarlarda qorxu və pessimizmi artırır. Investorlar qiymətlərin daha da aşağı düşəcəyindən qorxaraq aktivlərini satmağa başlayırlar. Bu, bazarda “panic selling” (panika ilə satış) yaradır və satış təzyiqini artırır. Investorların əksəriyyəti belə dövrlərdə “riskdən qaçma” yanaşması ilə hərəkət edir, çünki bazarın daha da düşəcəyini düşünürlər.
Ayı trendi zamanı psixoloji amillər:
- Qorxu və qeyri-müəyyənlik: Investorlar gələcəkdə qiymətlərin daha da aşağı düşəcəyini gözləyirlər və buna görə satmağa üstünlük verirlər.
- Panika: Yüksək ticarət həcmi və sürətli qiymət düşüşləri investorları daha çox satış etməyə təşviq edir.
4. Ayı trendinin bazar inkişafı ilə bağlantısı
Ayı trendləri, iqtisadiyyatda tənəzzül və ya maliyyə böhranları zamanı daha çox görülür. Bazarın fundamental təhlili də bu trendin yaranmasına səbəb ola bilər. Məsələn, yüksək işsizlik, zəif iqtisadi böyümə və ya pis maliyyə göstəriciləri investorların qorxmasına səbəb olur və bu da ayı trendinin yaranmasına gətirib çıxarır.
Ayı trendini tanımaq və buna uyğun hərəkət etmək investorlar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ayı trendinin baş verdiyini və bu trendin necə inkişaf etdiyini müəyyən etmək üçün texniki göstəricilər və bazar təhlili istifadə edilməlidir. Hərəkətli ortalar, RSI, MACD və ticarət həcmi kimi alətlər, bazarın istiqamətini təhlil etmək və ayı trendinin başlanğıcını müəyyən etmək üçün vacib vasitələrdir.
Bu məqalə vasitəsilə ayı trendini tanımağın əsas yollarını öyrəndiniz. Hər bir investorun ayı trendləri zamanı daha ehtiyatlı və strateji yanaşma göstərməsi vacibdir. Ayı trendindən faydalanmaq üçün qısa satış və ya digər risk idarəetmə alətlərindən istifadə etmək mümkündür.