Tesla, 2003-cü ildə qurulmuş bir elektrikli avtomobil istehsalçısı olaraq başladı və 2010-cu ildə maliyyə bazarlarında İlk İctimai Səhmlər Təklifi (IPO) ilə böyük bir addım atdı. O zamandan bəri Tesla-nın inkişafı, yalnız avtomobil sənayesinin deyil, həm də texnologiya və enerji sahələrinin gələcəyini dəyişdirən bir sıra inqilabi yeniliklərə səbəb oldu. Bu məqalədə, Tesla-nın İPO-dan bu günə qədərki keçid yolunu izləyərək, şirkətin bazar kapitallaşmasından, texnoloji islahatlarına və qlobal bazarlarda necə inqilab yaratdığına nəzər salacağıq.
Tesla-nın 2010-cu ildə İlk İctimai Səhmlər Təklifi (IPO) etməsi, şirkətin bazar üçün çox mühüm bir anı oldu. Şirkət, 13 milyon səhmlə bazara daxil oldu və səhmlərinin qiyməti 17 dollar oldu. Bu dövr, Tesla-nın maliyyə bazarlarına daxil olma və daha çox investor cəlb etmə üçün bir əsas mərhələ idi. Lakin, Tesla-nın o dövr üçün çox qeyri-adi və riskli bir şirkət olması səbəbi ilə, investorlar arasında müəyyən şübhələr vardı. Şirkət, elektrikli avtomobillərin bazara təqdim olunmasında yeni bir era başlatmağa çalışırdı və bu zaman Tesla-nın iqtisadi vəziyyəti hələ də müsbət deyil, daha çox riskli və qeyri-müəyyəndi.
Tesla Roadster-in ilk modellərinin istehsalı zamanı şirkət maliyyə çətinlikləri ilə üzləşirdi. Lakin, IPO sonrası əldə edilən maliyyə resursları və Elon Musk-ın liderliyi altında Tesla, yeni layihələrə və modellərə başlayaraq böyüməyə başladı. 2010-cu ilin sonlarına yaxın, Tesla-nın səhmləri qiymət artışı göstərdi və şirkət yeni investorları cəlb edərək daha güclü bir maliyyə bazası yaratdı.
Tesla-nın IPO-dan sonrakı illəri, şirkət üçün strateji inkişaf dövrü oldu. Şirkət, 2012-ci ildə təqdim etdiyi Model S ilə bazara ciddi təsir etməyə başladı. Model S, elektrikli avtomobil sənayesində yeni bir standart yaratdı, həm yüksək performans, həm də uzun məsafə imkanları ilə diqqət çəkdi. Bu, Tesla-nın elektrikli avtomobil bazarının gələcəyini müəyyən edən bir addım oldu. Model S-in uğuru, Tesla-nın bazar kapitallaşmasını artırmağa və şirkətə daha geniş bir müştəri bazası qazandırmağa kömək etdi.
Bu dövrdə Tesla-nın səhmləri yüksəlməyə başladı, amma şirkət hələ də maliyyə baxımından qeyri-sabit idi. Şirkət, yeni modellər təqdim etməyə və istehsal həcmini artırmağa çalışırdı, lakin bəzi maliyyə çətinlikləri və istehsal gecikmələri hələ də şirkətin qarşısında bir maneə olaraq qalırdı. 2013-cü ildə Model X təqdim olundu, lakin bu modelin istehsalına gecikmələr oldu, bu da Tesla-nın inkişafını müəyyən müddətə yavaşlatdı.
Tesla, 2017-ci ildən etibarən bazar kapitallaşmasında sürətli bir artış gördü. 2017-ci ildə Model 3 təqdim edildi və bu, Tesla-nın əsas müştəri bazasına daha yaxın olan, daha sərfəli qiymətə sahib bir model oldu. Model 3, elektrikli avtomobillərin kütləvi istehsalı üçün əhəmiyyətli bir addım oldu və Tesla-nın geniş istehsal həcminə keçməsinə imkan verdi.
Model 3-ün bazara təqdim olunması ilə birlikdə, Tesla-nın istehsal sürəti artırıldı və daha geniş bazar üçün əlverişli bir məhsul təqdim olundu. Bu, Tesla-nın səhmlərinin qiymətinin artmasına və şirkətinin bazar kapitallaşmasını yüksəltməsinə səbəb oldu. 2019-cu ildə Tesla, Model Y-ni təqdim edərək, SUV seqmentində də öz yerini təmin etdi.
Bu dövr ərzində, Tesla-nın səhmləri möhtəşəm bir qiymət artışı göstərdi. 2020-ci ilə gəldikdə, Tesla-nın bazar qiyməti 700 milyard dolları keçdi və bu, Tesla-nı dünyanın ən qiymətli avtomobil istehsalçısı etdi. 2020-ci ildə Tesla-nın bazar kapitallaşması artaraq $1 trilyon dəyərinə yaxınlaşdı. Bu yüksəliş, Tesla-nın bazar lideri olduğunu və elektrikli avtomobil bazarına olan inamı gücləndirdiyini göstərdi.
2020-ci ildən sonra Tesla, yalnız avtomobil istehsalı ilə deyil, həm də digər texnoloji sahələrdə də mövqeyini gücləndirdi. Şirkət, enerji istehsalı və saxlanması sahələrində yeniliklərə davam edərək, Solar Roof və Powerwall məhsullarını bazara təqdim etdi. Tesla-nın bu yeni sahələrə girməsi, onun qlobal iqtisadiyyatda yalnız avtomobil istehsalçısı olmaqla kifayətlənməyəcəyini və genişləndirilmiş bir texnoloji şirkət olma yolunda olduğunu göstərdi.
2021-ci ildən etibarən, Tesla-nın bazar kapitallaşması daha da artmağa davam etdi. Şirkət, Gigafactory zavodlarının sayını artırdı, xüsusilə Çin və Almaniya kimi böyük bazarlarda yeni istehsal xəttləri açdı. Bu yeni zavodlar, Tesla-nın istehsal gücünü artıraraq qlobal bazarda daha çox yer tutmasına imkan yaratdı.
Tesla-nın yeni Cybertruck və Semi Truck layihələri də bazara təqdim olundu. Cybertruck, qeyri-adi dizaynı ilə diqqət çəkərək yeni müştəri seqmentlərinə daxil olmağa imkan verəcək. Semi Truck, elektrikli yük maşını sahəsində inqilab yaratmaq üçün bir addım olub, böyük yük daşıyan şirkətlərin təmiz enerji keçişini təmin etməyə yönəldilib.
Tesla-nın səhmləri, şirkətin İPO-dan bu günə qədər müxtəlif dalğalarla yüksəlmişdir. Şirkətin bazar qiyməti, hər zaman investorlar və analitiklər tərəfindən izlənmiş və tənqid edilmişdir, çünki Tesla-nın qiyməti tez-tez yüksək dərəcədə dalğalanır. Lakin, Tesla-nın təqdim etdiyi yeni texnologiyalar və inkişaflar şirkətə bazar liderliyi təmin edib.
Tesla-nın səhmləri, xüsusilə Elon Musk-ın sosial medianı, xüsusilə Twitter-də aktiv şəkildə istifadə etməsi və şirkətinin gələcəyi ilə bağlı cəsarətli bəyanatları ilə əlaqəli olaraq dalğalanmışdır. Bu dövr ərzində, Tesla-nın səhmlərinin qiyməti müntəzəm olaraq dəyişib, amma ümumiyyətlə yüksəlmişdir.
Tesla-nın İPO-dan bu günə qədərki keçid yolu, bir çox çətinliklər və uğurlar ilə dolu olub. Şirkət, elektrikli avtomobil bazarını dəyişdirdi, innovativ texnologiyalar və davamlı enerji həlləri təqdim edərək global bir liderə çevrildi. İPO-dan sonra bazar kapitallaşması, təsirli məhsullar, yeni bazarlara girməsi və Elon Musk-ın rəhbərliyi altında Tesla, dünyada ən qiymətli avtomobil istehsalçısı oldu. Tesla-nın gələcəyi isə daha da parlaq görsənir, çünki şirkət elektrikli avtomobillərin kütləvi istehsalına və qlobal enerji həllərinin inkişafına istiqamətlənir.
Tesla Inc. (TSLA) səhmlərinin cari qiyməti 426.50 ABŞ dollarıdır. Sonuncu ticarət günü ilə müqayisədə 12.66 dollar (0.03%) artmışdır. İntraday yüksək qiymət 439.72 dollar, aşağı qiymət isə 415.63 dollar olub. Sonuncu ticarət vaxtı 18 yanvar 2025-ci il, saat 01:15 UTC-dir. Tesla-nın bazar kapitallaşması təxminən 1.4 trilyon ABŞ dollarıdır.
