Amazon, 1994-cü ildə Jeff Bezos tərəfindən ABŞ-ın Vaşinqton ştatının Seattle şəhərində qurulmuşdur. Başlanğıcda sadəcə bir onlayn kitab mağazası olaraq fəaliyyətə başlamışdır, amma qısa müddət ərzində çox daha geniş bir e-ticarət platformasına çevrilmişdir. Bezos, Amazon-un sadəcə bir pərakəndə satış saytı olmağı deyil, eyni zamanda müştərilərin ən çox ziyarət etdiyi, ən çox istifadə etdiyi internet saytlarından birinə çevrilməsini hədəfləyirdi.

Amazon-un ilk məqsədi onlayn ticarətin imkanlarını genişləndirmək, məhsul çeşidini artırmaq və pərakəndə satışa yeni bir yanaşma gətirmək idi. Şirkət zamanla öz fəaliyyət sahəsini təkmilləşdirərək yeni sahələrə adım atmağa başladı.

Amazon-un əsasını qoyan “Müştəri mərkəzli yanaşma” şirkətin ən böyük uğurunu təmin edən amillərdən biridir. İlk vaxtlar yalnız kitab satışından ibarət olan platforma, sonrakı illərdə milyonlarla məhsul çeşidi təklif etməyə başlamışdır. Şirkət öz işini davamlı olaraq yeni məhsullar və xidmətlərlə genişləndirdi.

• Amazon Prime: 2005-ci ildə təqdim edilən bu xidmət, müştərilərə illik abunə qarşılığında pulsuz çatdırılma, eksklüziv video və musiqi xidmətləri kimi faydalar təqdim etdi. Amazon Prime, şirkətin loyal müştəri bazasını yaradaraq satışlarının artmasına gətirib çıxardı.
• Amazon Web Services (AWS): 2006-cı ildə başlanğıcı verilən AWS, Amazon-un texnoloji həllərini genişləndirərək dünya miqyasında bulud hesablama xidmətlərini təqdim etdi. Bu, Amazon-un gəlirini çox artıran və şirkəti texnoloji sahədə lider edən bir inkişaf oldu.
• Alexa və Echo: 2014-cü ildə təqdim olunan bu səsli köməkçi texnologiyaları ilə Amazon, ağıllı ev məhsulları bazarında inqilab etdi.

Amazon-un biznes modeli çoxşaxəli olub, müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərir. Əsas olaraq, aşağıdakı sahələrdə fəaliyyətini gücləndirir:

• E-ticarət: Amazon-un pərakəndə satış bazarı, dünyada ən böyük onlayn ticarət bazarlarından biridir. Kitablar, elektronika, geyim, ev əşyaları və çoxsaylı digər məhsullar təklif olunur.
• Bulud hesablama (AWS): Amazon Web Services (AWS), şirkətin ən gəlirli bölmələrindən biridir. AWS, şirkətlərə buludda məlumat saxlama və hesablama gücü təklif edir, ki bu da Amazon-un gəlirlərinin böyük bir hissəsini təşkil edir.
• Texnoloji yeniliklər: Alexa, Echo, Amazon Go (gözləmə və kassasız alış-veriş təcrübəsi) və digər ağıllı cihazlarla Amazon, texnoloji inqilabda əsas oyunçulardan biridir.
• Yerli istehsalat və pərakəndə satış: Amazon həmçinin öz markalarını yaratmış və bu markalar vasitəsilə fiziki pərakəndə mağazalar açmışdır. Misal olaraq, Amazon Fresh və Whole Foods bu cür təşəbbüslərdir.

Amazon, hər zaman texnoloji yenilikləri öz işində tətbiq edərək, öz mövqeyini gücləndirib. Şirkət, ağıllı texnologiyalar, robototexnika, süni intellekt və data analitikası sahələrində davamlı olaraq yeni inkişaflar etməyə davam edir.

• Süni intellekt və avtomatlaşdırma: Amazon, robotlar və süni intellektin istifadəsi ilə öz anbarlarında, daşımalarında və müştəri xidmətlərində əməliyyatları daha sürətli və səmərəli etməkdədir.
• Kassasız mağazalar: Amazon Go mağazaları müştərilərə kassada gözləmə əvəzinə alış-veriş etməyi təmin edir. Şirkət bu texnologiyanı daha geniş miqyasda tətbiq etməyi planlaşdırır.

Amazon-un qlobal təsiri çox böyükdür. Şirkət təkcə ABŞ-da deyil, həm də Avropa, Asiya və digər bazarlarda lider mövqeyə gəlib. Lakin, şirkətə olan tənqidlər də az deyil:

• İş şərtləri: Amazon-un anbarlarında və daşıma xidmətlərində işləyənlərin ağır iş şərtləri və uzun iş saatları ilə bağlı tənqidlər var.
• Vergi məsələləri: Şirkət çox vaxt vergi ödəməmək və ya vergi güzəştlərindən faydalanmaqla əlaqədar mübahisələrə səbəb olur.
• Kiçik bizneslərə təsiri: Amazon-un bazar mövqeyi kiçik pərakəndə müəssisələrə ciddi təzyiq göstərir, çünki onlar çox vaxt Amazon-un qiymətləri ilə rəqabət aparmaqda çətinlik çəkirlər.

Amazon-un gələcəkdə daha da böyüməsi və yeni sahələrə daxil olması gözlənilir. Şirkət, xüsusən texnologiya, avtomatlaşdırma və süni intellekt sahəsində yeni innovasiyalar təqdim etməyə davam edəcək. Həmçinin, sağlamlıq sektoru və təhsil kimi yeni bazarlara daxil olmaq Amazon-un gələcək strategiyaları arasında yer alır.

Şirkət, həmçinin öz ekosistemini genişləndirərək, müştəri təcrübəsini daha da inkişaf etdirməyi hədəfləyir. Amazon-un “kapsayıcı” yanaşması sayəsində, həm fərdi istifadəçilərə, həm də böyük şirkətlərə xidmətlər təqdim etməyə davam edəcəkdir. Hal-hazırda şirkətdə 1 556 000 nəfər insan çalışır. 2.4 trilyon kapitallaşmaya sahib olan şirkətin səhmləri anlıq olaraq 229.15 ABŞ dollarına ticarət edilir.

Amazon, özünün yenilikçi yanaşması, sürətli inkişafı və hər sahədəki təsiri ilə texnoloji və iqtisadi inqilab yaratmış bir şirkətdir. Onun qlobal bazardakı gücü, xüsusən e-ticarət və bulud xidmətləri sahəsindəki liderliyi, onu dünyanın ən dəyərli və təsirli şirkətlərindən biri edir. Lakin, tənqidlər və mübahisələr də davam edir. Nəticədə, Amazon-un gələcəyi həm şəbəkə genişlənməsi, həm də etik məsələlərlə bağlı qarşısına çıxacaq müxtəlif çağırışlara cavab verməkdən asılı olacaq.